Yeni nesil internet yada günümüz tabiriyle Web 2.0 dünyasında hayatımıza giren birçok yeni servis ve elbette ki şirket oldu.
Ülkemizde örneklerini yeni yeni görmeye başlıyor olsak da, ilerleyen dönemlerde bu alanda birçok başarılı şirketin haberlerini duyuyor olacağımızı biliyoruz. (bkz. Webrazzi)
Web 2.0 denildiğinde akla ilk gelen anahtar kelimeler paylaşım, güven ve kullanıcı odaklılık oluyor. Ama hepimiz biliyoruz ki yaşayan bir organizma olan şirketlerin sürekliliğini sağlamaları ve servis kalitelerini sabit tutabilmeleri için gelir elde etmeleri ve iş modellerini doğru oluşturmuş olmaları gerekiyor.
Acaba Web 2.0 ile birlikte yeniden şekillenmiş ve bu tip uygulamalarda tercih edilir olmuş bu yeni iş modelleri ne tür gelir modelleri üzerine kurulmuş?
1. Reklam Geliri
Aslında klasik web girişimlerinin arasında iş modeli reklam geliri üzerine kurulmuş olanları vardır ancak Web 2.0'da reklamların kullanıcıya sunulması biraz daha çeşitlendirilmiş olarak kurgulanıyor.
Standart banner reklamların yanında bugün mutlaka her blog yada web sitesinde gördüğümüz AdSense reklamları, referans linkler (referer) ki bunlar genelde karşı firmadan komisyon bedeli alınarak işletilir ve özellikle FeedBurner örneğinde gördüğümüz RSS kaynaklarına entegre edilmiş reklamlar bu kategoride düşünülebilir.
Web 2.0 girişimlerinin bir diğer önemli gelir kaynağı da yine Reklam Geliri kategorisinde inceleyebileceğimiz Sponsorluklar.
Sponsorluğu servisin içeriğine bağlı olarak ilgili olabilecek şirketlerin girişime sponsor olması yada risk sermayesi aktarımı sonucunda yatırımcı şirketin diğer girişimlerinin bu tür sponsorluklarda ürün olarak kullanılması düşünülebilir. TechCrunch sponsorluk modelinde en başarılı şirket olarak örnek gösterilebilir. Bugün itibari ile servisin aylık $60.000'dan fazla geliri olduğu biliniyor.
2. Gelir Paylaşımı
Ana hatlarıyla ülkemizde Pilli'nin de uyguladığı iş modeli diyebiliriz. Ancak Gelir Paylaşımı modeli de Reklam Geliri üzerine kurulmuş iş modellerinde olduğu gibi çok farklı şekillerde kurgulanabiliyor.
CafePress kullanıcılarının oluşturduğu içeriği daha doğrusu ürünleri satıp bunun karşılığında komisyon ödüyor ve yine benzeri şekilde AdSense tüm gelirini sistemine dahil olan web siteleri ile paylaşarak oluşturuyor.
3. Üyelik ve Ek Servis Geliri
Bu kategoriyi en sona saklamamın sebebi Web 2.0 dünyasında en çok kullanılan modellerden birisi olmasıdır. Üyelik Geliri dediğimde bunu sadece bir siteye üye olmak gibi düşünmemek gerekiyor. Ek servislerin kullanıcıya sunulması yada genişletilmiş içeriğe ulaşmak için ödenen ücretler tamamen bu kapsamda düşünülebilir.
Belki de Web 2.0 girişimleri arasında en çok kullanılan ve Üyelik/Ek Servis Geliri kategorisi altında inceleyebileceğim Freemium iş modelidir. Aslında Freemium tabiri, risk sermayesi yatırımcısı Fred Wilson'ın hakkında yazdığı çok başarılı bir yazıdan sonra benim kelime dağarcığıma girmiştir.
Skype, Flickr, FeedBurner ve benzeri girişimlerin neredeyse hepsi bu modeli kullanmaktadır ve öncelikle ücretsiz olarak servisi sunup, sonrasında ise genişletilmiş yada özel ek servisler için ücret talep etmek üzerine oluşturulmuştur.
Örnek vermek gerekirse Skype'den diğer kullanıcıları aramak ücretsizdir ama sabit telefon yada mobil telefon aramak için ek ücretler ödersiniz. Yada FeedBurner'da RSS'lerinize ait standart istatistiklerinizi ücretsiz görebilirsiniz ancak detaylı rapor için ek servislere kayıt olmalısınız. Aynı şekilde Flickr'da da böyle bir sistem mevcuttur.
Ülkemizde internet üzerinden davetiye gönderimi sağlayan Daveti.com yada sosyal ağlardan Cember.net bu kategoride gösterilebilir.
Diğer taraftan Web 2.0 konseptinde proje yönetimi uygulaması olan 37signals üretimi BaseCamp'de Üyelik/Ek Servis Geliri kategorisi altında Aylık Ödeme şeklinde konumlandırabileceğim bir iş modeli kullanmaktadır. Servis tek bir proje için ücretsiz planı kullanmanıza imkan tanırken, birden fazla projenin yönetimi ve dosya paylaşımı gibi ek özellikleri kapsayan planlarında aylık ücretler talep etmektedir.
Burada özellikle üzerinde durduğum iş modelleri günümüz Web 2.0 girişimlerinde kullanılan ve tercih edilen modellerdir. Elbette ki iş dünyasında yada e-ticaret kavramı içinde kurgulanmış çok daha farklı iş modelleri mevcuttur. Ürün satışı yada klasik medya organlarının sitelerinde olduğu gibi içeriğin devamı için ücretli üyelik gereksinimi gibi uygulamalar tabi ki mevcuttur ancak bu tür yaklaşımları ve servisleri Web 2.0 girişimlerinin dışında tuttuğum için kategoriler arasında yer vermem doğru olmayacaktır.
Son olarak ülkemizde hayata geçmiş yada geçmek üzere olan web girişimlerinde uygulanması başarı getirecek model hangisidir diye soracak olursanız şunu söyleyebilirim.
Elbette Reklam Geliri olmazsa olmaz olarak düşünülebilir, ama Gelir Paylaşımı ve Freemium da özellikle göz önünde bulundurulması gereken gelir modelleri olarak iş modeli kapsamında planlanmalıdır.
Eğer yaratılmış olan servis proje yönetimi yada benzeri verimliliği artırmak için kullanılabilecek uygulamalar kapsamında düşünülüyorsa, mutlaka Ek Servislere ücret alınması üzerinde kurgulanabilir.
Sizin bu konuda eklemek istediğiniz iş modelleri varsa yorumlarda paylaşırsanız memnun olurum.
Aynı şekilde eğer yukarıda bahsettiğim modeller kapsamında ülkemizde çalışan web girişimleri varsa isimlerini ve adreslerini de paylaşmanız yazıma katkı sağlayacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder